U bent ondanks uw leeftijd niet bezig met uw pensioen. Dat horen we wel vaker. Is er iets in onze hersenen dat maakt dat we hier liever niet aan denken?
‘Ik weet niet of we dat in het algemeen zo kunnen stellen. Er zijn heel veel mensen die wel degelijk geïnteresseerd zijn in hun pensioen. Maar ik heb het geluk dat ik als professor kan doorwerken aan de VU in Amsterdam. Stoppen is voor mij geen optie. Zolang mijn gezondheid dat toelaat natuurlijk.’
U bent inmiddels 69 jaar. Is ouder worden niet iets waar u rekening mee begint te houden?
‘Ook daar hou ik me verre van, al moet ik wel zeggen dat ik voor de EO bezig ben met een serie over dit onderwerp. Wat ik hierover wil zeggen is dat het belangrijk is om geen negatief beeld te hebben van ouder worden. Als dat wel het geval is dan ga je achteruit. Ik trek me niets aan van mijn leeftijd. Uiteraard heeft niet iedereen het geluk om op latere leeftijd nog altijd in een goede conditie te zijn. Maar ik weet uit diverse studies dat we een grotere kans maken op een gezonde oude dag als je niet je leeftijd leeft.’
U bent voorstander van het langer doorwerken. Maar ouderen kunnen toch ook op een andere manier actief blijven en met beide benen in de maatschappij staan?
‘Mijn belangrijkste boodschap is: wat je ook doet, het moet moeite kosten. Er zijn mensen die zeggen dat wanneer ze met pensioen gaan, dat ze vanaf dat moment alleen nog leuke dingen willen doen. Dan zeg ik plagerig: dat vind ik een beetje sneu. Wat ik bedoel te zeggen - en daar zijn ook studies naar gedaan – is dat je brein in beweging moet blijven. Net als je lichaam. Het is overigens ook prima als het vrijwilligerswerk is waar mensen voor kiezen. Of een studie of iets anders. Zolang het maar moeite kost.’
Doet met pensioen gaan iets met onze hersenen?
‘Het doet eigenlijk alleen iets als er een soort knik ontstaat. Dus dat iemand heel nadrukkelijk in een andere fase belandt. Ik kan het uitleggen met een voorbeeld. De Volkskrant heeft een keer mannen gefotografeerd op de dag dat ze met pensioen gingen en vervolgens twee jaar later opnieuw. Wat je zag was dat er een gigantische veroudering had plaatsgevonden. Gewoon omdat het leek alsof de stekker eruit was getrokken. Dat wil niet zeggen dat ik vind dat mensen alleen maar moeten werken om gezond te blijven. Natuurlijk niet. Waar het om gaat is dat iemand met pensioen gaat, zichzelf op een andere manier blijft uitdagen.’
Wat zou u iemand die bijna met pensioen gaat of al met pensioen is als advies willen meegeven?
‘Het gaat eigenlijk om de periode ruim daarvoor. Als je weet dat je over bijvoorbeeld 10 jaar met pensioen gaat, dan is het belangrijk om op dat moment al te bedenken: wat ga ik straks doen. De overgang van werken naar niet werken moet niet te plots komen. Het is belangrijk om een hobby te hebben. Dat kan zijn het leren van een taal of een instrument bespelen. Het kan ook vrijwilligerswerk zijn. Het gaat erom dat het iets moet toevoegen. Als u bedenkt dat u straks thuis een beetje gaat uitslapen en verder niets. Dat is niet wat u moet doen.’
Durft u een voorspelling aan hoe uw leven er over tien jaar uitziet?
‘Ik hoop dat ik dan nog steeds bij de Vrije Universiteit werk. Ik doe er alles aan om fit te blijven, zodat ik niet achteraf kan zeggen: ik wist het wel, maar ik heb het niet gedaan.’
