.jpg "Voorzitter Harmen")
De scholen zijn weer begonnen. Of, in modern Nederlands: back to school. Bij het horen van die slogan denk je toch in de eerste plaats aan de leerlingen. Aan de brugklassers die voor het eerst langs weilanden of over drukke fietspaden uitzwermen, op weg naar hun eerste middelbare schoolervaring. Aan schuchtere kleuters die zachtjes naar hun stoeltjes worden gedirigeerd. Aan de stoere eindexamenleerlingen die alles al lijken te weten. En aan de achtstegroepers - klaar voor spannende jaar van de CITO en de eindmusical.
Maar buiten de leerlingen is er nog een groep die weer naar school gaat. Vol frisse moed en energie, met nieuwe plannen over een net iets andere aanpak. Benieuwd naar de nieuwe lichting leerlingen en naar ‘oude bekenden’. Even bijpraten met collega’s om vakantiebelevenissen uit te wisselen. En dan begint ook voor het onderwijzend, leidinggevend en ondersteunend personeel weer een nieuw schooljaar.
En dat zal een vol jaar zijn. Want het is een inspannend beroep, onderwijzer. Verzaken, verslappen of rustig opstarten is er niet bij. Als leraar sta je altijd aan. Je kunt je niet verschuilen achter je bureau als je een keer een mindere dag hebt.
Het beroep is de laatste jaren ook flink veranderd. Maatschappelijke ontwikkelingen kloppen als eerste aan op de deur van het klaslokaal. Ouders zijn meer ‘betrokken’ dan vroeger. De autoriteit van de docent is niet meer zo vanzelfsprekend als voorheen. Besluiten en keuzes van de school worden sneller betwist en aangevochten. Tegelijkertijd verwachten sommige ouders dat de school een deel van de opvoedende taken op zich neemt. Ook de leerlingen vragen meer aandacht. Zeker na Corona. Veel leerlingen moeten na twee jaar thuisonderwijs opnieuw leren leren. Hun plek vinden. ‘Socialiseren’ in onderwijstermen. Want elke klas is een dorp.
En dan is er nog eens dat vermaledijde lerarentekort. Je hoeft het woord maar te googelen of je schrikt je een leerachterstand. In grote steden zoals Amsterdam bedraagt het tekort zo’n 16 procent, in het speciaal onderwijs zelfs 30. Het lerarentekort dat schoolleidingen ertoe dwingt keuzes te maken die ze liever niet zouden maken. Steeds meer basisscholen moeten sluiten op vrijdag. Het aantal ‘onbevoegde’ docenten voor de klas groeit. Op middelbare scholen is de lestuitval zo’n 10 procent. Weken geen Frans, te vaak geen wiskunde, maar wel een toets.
Dat alles maakt dat de druk op het bestaande lerarenkorps alleen maar groter wordt. Je zou bijna denken: waar begin je aan? Maar ik weet van zeer dichtbij: geen beroepsgroep zo betrokken als docenten. Veel leraren vinden hun werk, het werk met kinderen, met het vak waar ze ooit voor gekozen hebben gewoon hartstikke leuk. Vraag het elke leraar: hoe mooi het is als je ziet dat het vonkje overspringt. Als de sfeer goed is, de klas meedenkt en meedoet.
Vreemd eigenlijk dat het vak van leraar nog steeds zo’n imagoprobleem heeft. Schrikbarend is het nieuws dat veel jonge leraren na vijf jaar alweer afhaken. Op de Nationale Onderwijstentoonstelling sprak ik dit jaar met een aantal docenten. Het idee om tot hun pensioen voluit te moeten gaan, schrikt menigeen af. Heb je als zestigplusser nog wel de energie en de drive die nodig is voor zo’n veeleisend beroep?
Misschien helpt het een klein beetje, maar die mogelijkheden zijn inmiddels wat verruimd. De Belastingdienst heeft de zogeheten Intentieverklaring geschrapt. Mocht je tot voor kort uiterlijk vijf jaar voor je AOW-leeftijd stoppen, nu mag dat al eerder.
Als pensioengerechtigde bij het ABP kun je op je zestigste met pensioen. Maar je mag nog wel bijverdienen. Bijvoorbeeld als invalskracht op je oude school. Het is een druppel, maar het biedt wel perspectief en geeft wat lucht.
En voor nu: laten we ze koesteren die docenten van ons.
Petje af.
Het schooljaar begint, ook voor hen.
