Op 24 november 2024 vond in Amsterdam een inspirerende themabijeenkomst plaats. Het bestuur van ABP ging er met jongeren in gesprek over verantwoord beleggen, rendement, maatschappelijke uitdagingen en de lange termijnvisie van het pensioenfonds. Door actieve deelname van de jongeren ontstonden diepgaande gesprekken over de rol van ABP in een veranderende wereld. Benieuwd hoe de dag is verlopen? Hieronder lees je het live-verslag van deze bruisende bijeenkomst. 

Bestuursvoorzitter Harmen benadrukt in zijn openingswoord het unieke karakter van pensioenen: ze vereisen een vooruitblik van decennia, waarbij rekening wordt gehouden met generaties die nog moeten beginnen met werken. Hij wijst op de uitdagingen waar jongeren vandaag voor staan, zoals de klimaatcrisis, woningnood en studieschulden. Deze zogenoemde “crisisgeneratie” kijkt volgens hem anders naar de toekomst dan eerdere generaties, omdat zij dagelijks de gevolgen voelen van wereldwijde problemen.

Verantwoord Beleggen: Balans tussen Winst en Waarde
Senior beleidsadviseur Mart Keuning illustreert dat beleggingen van ABP niet alleen impact hebben op de wereld, maar dat mondiale ontwikkelingen ook het rendement van het pensioenfonds beïnvloeden. Klimaatverandering komt hier expliciet aan bod. Overstromingen in Spanje en lage waterstanden in de zomer worden genoemd als concrete voorbeelden van hoe milieuproblemen economische risico’s met zich meebrengen.

Impact hard maken
ABP wil 30 miljard euro investeren in de energietransitie en 10 miljard in projecten met directe maatschappelijke impact. Dit roept echter vragen op: Hoe definieer je impact? Welke bedrijven verdienen steun en welke niet? Mart geeft voorbeelden van de samenwerking met Naturalis om biodiversiteit rond windparken te bevorderen, maar erkent ook dat de keuzes ingewikkeld blijven.

Dilemma’s zoals de afhankelijkheid van wisselend overheidsbeleid, het ontbreken van een eerlijke prijs voor vervuiling en de tekortkomingen van traditionele rekenmodellen worden besproken. Het wordt duidelijk dat ABP niet alleen financiële risico’s in overweging neemt, maar ook de bredere maatschappelijke en ecologische gevolgen van de beleggingen.

Geopolitiek en Strategische Autonomie
Een groot deel van de discussie met jongeren gaat over de geopolitieke uitdagingen waarmee ABP te maken heeft. De wereldwijde energietransitie maakt Europa afhankelijk van grondstoffen zoals lithium en zeldzame aardmetalen, waarvan de productie vaak geconcentreerd is in landen als China. Deze afhankelijkheid brengt risico’s met zich mee, zowel economisch als politiek.

Jongeren geven aan dat Europa meer strategische autonomie kan ontwikkelen zonder de milieu-impact van productie naar zichzelf toe te halen. Circulariteit en innovatie worden als mogelijke oplossingen genoemd, maar het opzetten van een Europese grondstoffenstrategie zien ze wel als noodzakelijk. Tegelijkertijd erkennen de deelnemers dat niet alles in Europa kan worden geproduceerd. China blijft aantrekkelijk voor de productie van laagwaardige technologie zoals zonnepanelen.

De discussie raakt ook aan ethische kwesties, zoals de uitbuiting van arbeidskrachten in ontwikkelingslanden. Hoewel goedkoop produceren elders economisch voordelig kan lijken, vinden veel jongeren deze praktijken moreel onhoudbaar.

Klimaat, Beprijzing en Sociale Gelijkheid

Een belangrijk thema tijdens de bijeenkomst is de impact van de energietransitie op verschillende inkomensgroepen. Jongeren wijzen erop dat lagere inkomens onevenredig zwaar worden getroffen door maatregelen zoals de CO₂-belasting en hogere energieprijzen. Terwijl vermogende huiseigenaren profiteren van subsidies voor zonnepanelen en andere verduurzamingsmaatregelen, blijven starters en huurders vaak met de kosten zitten.

Een van de maatregelen kan ‘true pricing’ zijn, waarbij de werkelijke kosten van vervuiling in de prijs van producten worden verwerkt. Hoewel dit een eerlijke en logische stap lijkt, wordt erkend dat het risico bestaat dat vervuiling een privilege wordt van de rijken. Beprijzing moet daarom gepaard gaan met compensatiemaatregelen voor kwetsbare groepen, zodat de energietransitie breed gedragen wordt.

Mart Keuning noemt concrete voorbeelden van beprijzingsmaatregelen, zoals het EU-ETS-systeem, dat bedrijven stimuleert hun CO₂-uitstoot te verminderen. Tegelijkertijd benadrukt hij dat solidariteit in dit proces essentieel is. Het verduurzamen van de samenleving mag niet ten koste gaan van jongeren en mensen met lagere inkomens.

Balans tussen collectief en individueel belang

De middag sluit af met een discussie over de impact van wet- en regelgeving op verduurzaming. Jongeren uiten zorgen over de trage procedures die projecten zoals windparken en zonnevelden jarenlang kunnen vertragen. Hoewel inspraak en rechtsbescherming essentieel zijn in een democratische rechtsstaat, wordt benadrukt dat dit niet mag leiden tot blokkades door een kleine groep tegenstanders.

Harmen van Wijnen wijst op de gevolgen van complexe regelgeving. Hij noemt een concreet voorbeeld van een bouwproject dat zeven jaar werd vertraagd door juridische procedures. Zulke obstakels drijven niet alleen de kosten op, maar ondermijnen ook het vertrouwen in een effectieve aanpak van de woon- en klimaatcrisis.

Er wordt gepleit voor een herziening van het systeem, waarbij het algemeen belang zwaarder weegt dan individuele belangen. Democratische besluitvorming moet blijven bestaan, maar met meer duidelijkheid over welke bezwaren legitiem zijn. Het vinden van een balans tussen draagvlak en daadkracht is hierbij essentieel.

Slot en Vooruitblik

De bijeenkomst wordt afgesloten met een vooruitblik naar toekomstige sessies. Harmen benadrukt hierbij het belang van samenwerking en dialoog, niet alleen binnen ABP, maar ook met jongeren, bedrijven en de overheid. De uitdagingen van de energietransitie, sociale gelijkheid en geopolitiek vereisen volgens hem een integrale aanpak en een lange termijnvisie.

De themasessie toont aan dat jongeren niet alleen bezorgd zijn over hun toekomst, maar ook concrete ideeën hebben over hoe ABP kan bijdragen aan een duurzame en rechtvaardige wereld. De discussie geeft nieuwe inzichten en onderstreepte de rol van pensioenfondsen als maatschappelijke spelers. Het is een inspirerende middag, met een gedeeld gevoel van urgentie én mogelijkheden.